Ayastefanos'taki Rus Abidesinin Yıkılışı
Tam 109 yıl önce bugün, 14 Kasım 1014’te Fuat Uzkınay tarafından “Ayastefanos'taki Rus Abidesinin Yıkılışı” adlı, Türk filmcilik tarihinin ilk filmi çekiliyordu. Her ne kadar bu filmin hiçbir kopyası kalmasa ve gerçekten çekilip çekilmediğine dair tartışmalar olsa da o günün göstergelerine bakıp konu ile ilgili nasıl bilgi alınabilir, bakalım.
Dünyada yapılan ilk film kaydının 14 Ekim 1888’de yapıldığı tahmin ediliyor. “Roundhay Bahçesinden Görüntüler” adındaki birkaç saniyelik bu görüntü bize kadar gelen en eski kayıt. Bu olaydan önceki son tutulmalar 0° Kova burcunda bir Güneş Tutulması ve 15° Aslan burcunda bir Ay tutulması. Basitçe Kova’nın teknoloji ile Aslan’ın da yaratıcılık ve sahne ile ilgili olduğunu düşünürsek, sahne sanatlarına yeni bir teknoloji gelmiş. Harika değil mi? Bunu aklımızda tutalım; ayrıca bu dönem Neptün ve Plüton’un İkizler burcuna yeni girdiği ve kavuşuma doğru gittiği döneme denk geliyor. Büyük döngülerin en büyüklerinden biri diyebileceğimiz Neptün-Plüton kavuşumları 500 yıllık dönemleri simgeliyor ve son iki kavuşumları 14. yy sonu ve 19. yy sonuna denk geliyor. İkizler burcu iletişim ve yayıncılıkla çok ilgili ve nitekim ilk döngü matbaanın bulunuşundan sinemaya kadar geldi, son döngüde de sinemadan buralara kadar geldik. 24. yy’daki bir sonraki buluşmaya kadar olacak gelişmeleri düşünemiyorum bile.
14 Kasım 1914’te de, ilk filmin çekildiği tarihteki tutulmalar tekrar ediyor. İşte astrolojinin insanı asla şaşırtmayan sembolizmi bu. Bu kez bu olayın öncesinde Aslan burcunda bir güneş tutulması var, Balık burcunda da bir Ay tutulması. Hemen sonrasında da yine Aslan ve Kova burçlarında tutulmalar. Bu dönem Neptün’ün Aslan burcuna da yeni giriş yaptığı günlere denk geliyor. Zaten sinemanın ilk gelişimi de bu dönemde oldu. Neptün hayaller, Aslan da sahne. Tabii sinema büyük bir alan, işin hayal kurma tarafı Balık burcu ile bunun detaylarını planlama ve organize etme Başak ile, sahne ve kendini gösterme, yaratıcılık tarafı Aslan ile, teknoloji ve geniş kitlelere yayma tarafı Kova ve Yay ile, iletişim ve mesaj iletme tarafı da İkizler burcu ile bağlantılı. Bu yüzden önemli dönüm noktalarında genelde bu semboliklerin baskın olduğunu görebiliyoruz. Bir de işin kitleleri manipüle ederek istediğin yöne çekme tarafı var ki bu da Akrep semboliği. Örneğin Ayastefanos Abidesinin Yıkılışı aslında Rus askerler için yapılmış bir abidenin yıkılışı olduğu için biraz da devletin halkı motive etmesi için yapılmış. Çünkü malum abide 93 Harbi sonrasında Rus askerlerinin anısına ve kazandıkları zaferi simgelemek için yapılmış. O dönem şimdiki İstanbul Şenlikköy’e kadar geldiklerini Osmanlı’nın toprak kayıpları ile ilgili yalan yanlış bilgileri yayanlara hatırlatmak lazım. I. Dünya Savaşı’nda Almanlar ile iş birliği yapan Osmanlı Rusya’yı da karşısına alınca; o zaman da aynen bugün gibi halk galeyana gelip İngiliz, Fransız ve Ruslara ait yerlere saldırınca abide de bundan nasibini almış, sonunda da yıktırılmış.
Tabii konu çok uzun ama kapanışı yapmak için Türk Sineması’nın aldığı ilk ödül olan 1934 Venedik Film Şenliği’ndeki Muhsin Ertuğrul’a verilen Onur Ödülünden de kısaca bahsedeyim. 1-20 Ağustos 1934 tarihlerinde yapılan bu festival de Aslan-Kova tutulmalarına denk gelmiş ve Türkiye’nin de Aslan’da olan Neptün’ü ile ilişki kuran tutulmalar bunlar. Yani şimdi bütün dünyaya bu kadar dizi satar bir hale gelmemize şaşmamak gerek.
Unutmayalım ki gökyüzü her zaman yer yüzünün yansımasıdır.
